SAVAŞLAR_ MOHAÇ SAVAŞI(MOHAÇ ZAFERİ)

Mohaç’ta, Türklerle Macarlar arasında meydana gelen ve Macaristan
krallığına son veren savaş. Ayrıca Dünya tarihinde en kısa süren meydan
savaşı olduğu söylenir(2 saat)

Türkler, Rumeli’ye geçtikten
sonra (1357) Macarlar, Katolik dünyasının öncüsü olarak, Türklerin
karşısına çıktılar; fakat her seferinde yenildiler. Özellikle, iki defa
kuşatıldığı halde alınamayan Belgrad’ın ele geçirilmesi (1521),
Macarlara büyük bir darbe oldu, fakat Macar krallığının gücünü kırmadı.
Belgrad’ın alınmasından sonra da Macarlar ile Türkler arasında savaşlar
devam etti. Sınır beylerinden Yahyapaşaoğlu Bâli Bey, padişaha Drava ve
Sava ırmakları arasındaki Macar topraklarının alınmasını teklif etti.
Kanunî’nin Macar seferine karar vermesine, Almanya imparatoru Karl V
ile Fransa kralı François I (Fransuva) arasındaki rekabet sebep oldu.
François I’in Pavia’da yenilerek Karl V’e esir düşmesi üzerine,
François’nın annesi Louise de Savoie, Chancelier Dupart’ın etkisiyle,
İstanbul’a elçi göndererek Kanunî’den, oğlunun kurtarılması için yardım
istedi. Kanunî, Karl V’in gücünü kırmak için bu yardım teklifini olumlu
karşıladı; Türklere karşı Eflak ve Boğdan beylikleri ile anlaşan
Macarlara savaş açmağa karar verdi. 1526 kışında Rumeli kumandanlarına,
Anadolu beylerbeyi Behram Paşa’ya, Bosna beylerbeyine ve Kırım hanına,
savaşa hazır olmaları bildirildi. Kanunî, 300 top ve 100 000 kişilik
bir orduyla yola çıktı (23 Nisan 1526). Rumeli beylerinin kuvvetleri de
bu orduya katıldı. Yolda Petervaradin, İllok (Ujlak) ve Eszek kaleleri
alındı. Eszek kalesinde, seferin hedefinin Budin olduğu orduya
bildirildi.


Macar ordusu, Türk ordusunu karşılamak üzere,
Mohaç ovasına ordugâh kurdu. Ordunun başında, Macar kralı Lajos II ve
başkumandan Nodor Bathory vardı. Macar kralı, Erdel voyvodası Janos
Zapolya’ya en kısa zamanda kendisine katılmasını bildirmişti. Fakat, 30
000 kişiyle yola çıkan Erdel beyinin, kralı kıskandığı için savaşa
katılmadığı söylenir.

Kanunî Sultan Süleyman Han, çevreye
gönderdiği akıncılarla, Macar ordusunun yardım almasını önledi. Türk
ordusu, 28 Ağustos 1526′da Mohaç ovasına geldi. Başta Kanunî,
veziriâzam İbrahim Paşa olmak üzere ordunun bütün kumandanlarıyla, eski
ve tecrübeli askerlerinin katıldığı bir savaş meclisi toplandı. Bu
mecliste Yahyapaşaoğlu Bâli Bey, birbirlerine zincirlerle bağlı zırhlı
Macar süvarilerinin çok tehlikeli olduğunu ve kitle halinde saldırının
sakıncalı olacağını, düşmanın yan ve gerilerine yapılacak saldırıların
daha çok yarar sağlayacağını söyledi; teklifi, padişah ve mecliste
hazır bulunanlarca kabul edildi. Macar ordusu, kendi savaş planı
gereğince iki safa ayrıldı.


Mohaç ovasının bir yanı
bataklık (Karasu bataklığı), öteki yanı tepelikti. Osmanlı ordusu, Bâli
Bey’in teklifi üzerine, arka arkaya üç saf hâlinde düzene girdi. Ön
safta veziriâzam İbrahim Paşa kumandasında Rumeli askeri, ikinci safta
Behram Paşa kumandasında Anadolu askeri, üçüncü safta ise yeniçerilerle
padişah bulunuyordu. Savaş planı gereğince, Macar saldırısı beklenecek,
saldırılar Türk ordusunun merkezine yönelince, Türk kuvvetleri yanlara
doğru açılarak, Macar süvarisini topların karşısında bırakacaktı.
Savaş, Macarların saldırısıyla başladı. Rumeli askeri, plan gereğince,
bir süre çarpıştıktan sonra geri çekilerek Macar zırhlı süvarilerini
topların karşısına getirdi; Bâli Bey kumandasındaki akıncılar da
düşmanın çekilme yollarını keserek, onları çember içine aldılar.
Anadolu kuvvetleri üzerine saldıran Lajos’un kumandasındaki ikinci saf
da aynı tuzağa düşürüldü. Bütün Macar ordusu topların önüne çekildikten
sonra, 300 top birden ateşlendi; Macar ordusu dağıldı. Lajos II ve
yanındakiler, kaçan askerlerle birlikte Karasu bataklığında boğuldu.
Savaş alanında altı gün dinlenen Türk ordusu, Macar krallığının
başkenti Budin üzerine yürüdü. Başta kraliçe Maria olmak üzere
soylular, devlet adamları ve Macar halk kaçtığı için, şehirde yalnızca
Yahudiler kalmıştı. Yahudilerin başkanı Salamon’un başında bulunduğu
bir heyet, Foeldward kasabasında, Budin kalesinin anahtarlarını Kanunî
Sultan Süleyman Han’a teslim etti.

Osmanlı Devleti, bu
savaşla, Avrupa’da öteden beri Osmanlılara karşı Hıristiyanlığın en
güçlü müdafaa hattını kırmış oldu. Aynı zamanda, Macar topraklarının
parçalanması ve kademe kademe bütün Macaristan’ın ilhakına yol açacak
seferler (Osmanlı-Avusturya savaşları) için ilk adımı da attılar.
Osmanlı kuvvetleri, Budin’e girmiş olmakla birlikte, Belgrad’ın
muhafazası için stratejik önemi bulunan Sirem bölgesi hariç, önce
Macaristan’ı doğrudan idareleri altına almayarak, Avrupa’yla
aralarında, kendilerine bağlı bir tampon devlet haline getirmeyi uygun
buldular. Bu, muhtemelen Kanunî’nin Avrupa’da takip etmek istediği
denge siyasetinin bir sonucuydu. Aslında tâbiiyet altına alma
politikası, Osmanlı fetih metotlarından biri olup, âni fethin ortaya
koyabileceği tepkilerin dozunu dengelemek amacını taşımakta; ancak
yavaş yavaş Osmanlı idaresine ısındırılan bölge, daha sonra tamamıyla
ilhak edilmekteydi. Nitekim Macar tahtı, Macar asilzâdeleri tarafından
kral seçilen Yanoş Zapolya’ya bırakıldı.